در این نوشتاربه صورت خلاصه و کوتاه بررسی می گردد که چای ایرانی (Persian Tea or Iranian Tea) به کدام کشورها صادر می شود و مقاصد برتر چای ایرانی در کدام کشورهاست.
چای یکی از پرمصرف ترین کالاها در ایران است. میزان تولید چای ایرانی کمتر از نسبت تقاضای آن در ایران است. بنابراین هر ساله مقدار زیادی چای برای تامین نیاز داخلی وارد می شود؛ با این حال در سال های اخیر شاهد جریان صادرات چای از ایران بوده ایم. بر اساس داده هایی از گمرک ایران، وزارت جهاد و کشاورزی، مرکز آمار ایران و مصاحبه با عوامل بازاریابی، صادر کنندگان چای و کارخانه داران، اجرای سیاست خرید تضمینی چای و یارانه دولت برای تولید چای، افزایش نرخ ارز و بازار کشورهای هدف مشوق این صادرات از ایران به کشورهای مقصد هستند.
در تازه ترین اخبار از صادرات چای ایرانی خبرگزاری دولتی ایران تسنیم، مقاصد برتر چای در سال 1400 (2021 میلادی را بر این حسب برآورد نموده است. صادرات به 27 کشور در 9 ماهه نخست 1400 به کشور هایی از جمله هند، گرجستان، روسیه، عراق، تاجیکستان، ترکمنستان، افغانستان، استرالیا، ازبکستان، کانادا، ترکیه، جمهوری آذربایجان، بلژیک، کنیا، قزاقستان، لبنان، فنلاند، قطر، سوئیس، آلمان، چین، امارات متحده عربی، هلند، اکراین، انگلستان، قرقیزستان و کویت است.
بیشترین صادرات چای در 9 ماهه 1400 به ترتیب به کشورهای روسیه (حدود 2691 تن)، هند (حدود 2502 تن) ازبکستان (1652 تن) و عراق (1591 تن) بوده است.
حدود 16٫6 درصد صادرات چای در 9 ماهه 1400؛ یعنی 3269987 کیلوگرم (حدود 3270 تن)، با ارزش معادل 2٫979,050 به 3 کشور روسیه، قزاقستان و قرقیزستان که از کشورهای عضو اتحادیه اوراسیا هستند و از مزایای تعرفه ترجیحی در قالب توافقنامه آزاد ایران و اتحادیه اقتصادی اورآسیا بهره مندند، صورت گرفته که با ارزش واحد کمتر نسبت به رقیب هندی بسیار ناچیز است. واردات 9 ماهه 1400 حدود 51٫282 تن با ارزشی حدود 262 میلیون دلار بوده که بدین ترتیب ارزش واحد یک کیلوگرم چای وارداتی به طور متوسط حدود 11/5 دلار شد.
اگر بخواهیم به سالهای قبل از آن برگردیم وضعیت صادرات چای ایرانی به این صورت است. به گفته مقامات مسئول ایرانی در امور اقتصادی و صادرات در گزارش سال 2019، ایران به کشورهای هند، ازبکستان، تاجیکستان، ترکمنستان، افغانستان، عراق، کانادا، استرالیا، اسپانیا، جمهوری چک، آذربایجان و گرجستان چای صادر می کند.
همچنین کشورهای آذربایجان، عراق و افغانستان از جمله مقاصد اصلی صادرات چای ایران بودند.
برترین مقاصد صادراتی “چای، چه طعم دار یا بدون طعم” از ایران در سال 2018:
هند با سهم 16 درصد (3.17 میلیون دلار آمریکا)
ترکمنستان با سهم 15.3 درصد (3.04 میلیون دلار آمریکا)
عراق با سهم 15 درصد (2.98 میلیون دلار آمریکا)
افغانستان با سهم 13.6 درصد (2.69 میلیون دلار آمریکا)
ازبکستان با سهم 7.7 درصد (1.53 میلیون دلار آمریکا)
روسیه با سهم 7.63 درصد (1.51 میلیون دلار آمریکا)
امارات متحده عربی با سهم 4.91 درصد (975 هزار دلار آمریکا)
آلمان با سهم 4.22 درصد (839 هزار دلار آمریکا)
تاجیکستان با سهم 4.11 درصد (817 هزار دلار آمریکا)
ترکیه با سهم 3.21 درصد (638 هزار دلار آمریکا)
عراق با بیش از 183000 تن به ارزش 237500 دلار بزرگترین مشتری چای ایرانی در سال 2020 بوده است. پس از آن قزاقستان با 112 هزار تن به ارزش 126 هزار دلار، افغانستان با 69 هزار تن، آلمان با 37 تن، هند با 35 تن، تاجیکستان با 29 تن، روسیه با 12 تن، ازبکستان با 10 تن و ترکیه با 6 تن در رتبه های بعدی قرار دارند.
نتیجه گیری کلی از مقاصد صادرات چای ایرانی
این نکته کاملا حائز اهمیت و توجه است که چای ایرانی به کشورهایی نیز صادر می شود که خودشان تولیدکنندگان چای در ایران هستند. یکی از کشورهای مقصد برتر چای ایرانی، هندوستان است که از وارد کنندگان چای ایرانی است و از آن استقبال نموده است. ترکیه نیز یکی از تولید کنندگان چای است که به کشور همسایه خود (همچنین همسایه ایران) یعنی عراق، چای صادر می کند. ترکیه و ایران در یک فضای رقابتی ملایمی درباره صادرات چای به عراق قرار دارند. کشورهای اروپایی نیز از چای ایرانی به عنوان یکی از چای های با کیفیت و مطلوب استقبال نموده و آن را می پسندند.
درسایت هندی (indianteaaffair.com) اینگونه چای ایرانی مورد ستایش قرار می گیرد؛ این چای افسانه ای ایرانی یا چای دام ریشه در تاریخ مدرن هند دارد. طعم منحصر به فرد و روش دم کردن ثابت آن یک میراث فرهنگی زیبا است. چای ایرانی به روشی مشابه بریانی پخته می شود، زیرا جوشانده آن تحت فشار صورت می گیرد. به دلیل ترکیبات هیجان انگیزی که از آن تشکیل شده است، شبیه هیچ نوع چای هندی دیگری نیست. یک جرعه از این چای کافی است تا حواس شما را برانگیزد و به غنای طعم آن و فرهنگ ما افتخار کنید.
جهت مشاهده چای سیاه ممتاز مرزوق کلیک کنید
https://trendeconomy.com/data/h2/Iran/0902n.eghtesadonline.com/Section-iran-economy-67/32963-tea-exported-to-countries
https://www.tehrantimes.com/news/450236/Iran-exports-tea-to-12-countries-in-three-months
Sanjary, Mohsen. 2018. Study on tea exporting situation of iran (2014-2016)
https://www.researchgate.net/publication/326913005_study_on_tea_exporting_situation_of_iran_2014-2016/link/5b6bb8aa92851ca650529039/download
.
Saad mohammad , 2022. Irani Chai: The Persian Tea of India. https://indianteaaffair.com/blogs/news/irani-chai-the-persian-tea-of-india
خبرگزاری تسنیم (دی 1400)، جزئیات وارات و صادرات چای در ۹ ماهه امسال/ واردات ۱۰ برابری چای در مقابل صادرات + جدول. https://tn.ai/2644507
